ការស្លាប់របស់លោក Alexei Navalny នៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ជាការរំលឹកពីហានិភ័យជាបន្តបន្ទាប់ដែលប្រឈមមុខដោយអ្នកទោសនយោបាយកម្ពុជា និងអ្នកប្រឆាំងដែលបានរួចរស់ជីវិតពីការប៉ុនប៉ងធ្វើឃាត និងការវាយប្រហារលើរាងកាយផ្សេងទៀត។
Navalny ដែលជាអ្នករិះគន់ដ៏លេចធ្លោបំផុតនៃរបបផ្តាច់ការដ៏ឃោរឃៅរបស់លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន បានទទួលមរណភាពនៅក្នុងពន្ធនាគារតំបន់អាក់ទិក ជាកន្លែងដែលគាត់កំពុងជាប់ពន្ធនាគារសរុបចំនួន 29 ឆ្នាំ។ លោកមានអាយុត្រឹមតែ ៤៧ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ហើយក្រុមគ្រួសារ និងអ្នកគាំទ្រជឿជាក់ថាលោកត្រូវបានគេសម្លាប់តាមការបញ្ជារបស់លោក Putin។
ការស្លាប់របស់ Navalny បង្ហាញពីសារៈសំខាន់នៃជំហរអន្តរជាតិដែលកាន់តែស៊ីសង្វាក់គ្នាលើអ្នកទោសនយោបាយនៅក្នុងរបបផ្តាច់ការ។ ការទន្ទឹងរង់ចាំ និងសង្ឃឹមសម្រាប់អ្វីដែលល្អបំផុតគឺគ្មានគោលបំណងទេ។
បើតាមអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានអ្នកទោសនយោបាយជាង ៦០នាក់។ ក្នុងនោះមានលោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយនៅឆ្នាំ២០១៧ ដោយតុលាការកំពូលដែលគ្រប់គ្រងដោយនយោបាយរបស់ប្រទេស។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២៧ឆ្នាំ ពីបទក្លែងក្លាយពីបទក្បត់ជាតិ ដែលមិនមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់។ បច្ចុប្បន្នគាត់ត្រូវបានគេបង្ខាំងនៅក្នុងផ្ទះរបស់គាត់ ហើយត្រូវបានគេបដិសេធមិនចូលទៅកាន់អ្នកណាម្នាក់លើកលែងតែសមាជិកគ្រួសារភ្លាមៗ។ គាត់មិនអាចឃើញមេធាវីការពារក្តីផ្ទាល់ខ្លួន ឬទទួលការព្យាបាលដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាផ្លូវការទេ។
ទណ្ឌិតខ្ពស់ម្នាក់ទៀតគឺ ធារី សេង មេធាវី និងជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ដែលមានសញ្ជាតិអាមេរិក ក៏ដូចជាសញ្ជាតិកម្ពុជា។ នាងបានធ្វើកូដកម្មអត់អាហារជាច្រើនដងចាប់តាំងពីនាងត្រូវបានចាប់ដាក់គុកបន្ទាប់ពីការកាត់ក្តីដ៏ធំលើអ្នករិះគន់របបក្នុងខែមិថុនាឆ្នាំ 2022។ របបនេះនៅតែទទួលខុសត្រូវចំពោះសុវត្ថិភាពរបស់នាង និងអ្នកទោសនយោបាយផ្សេងទៀតទាំងអស់។
លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ដូចជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងកូនប្រុសស្នងតំណែងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពេញចិត្តនឹងការគ្រប់គ្រងដោយការភ័យខ្លាច ជាជាងប្រថុយនឹងការទទួលខុសត្រូវសាធារណៈនៅប្រអប់សន្លឹកឆ្នោត។ ប៉ុន្តែរបបផ្តាច់ការ ហ៊ុន នៅកម្ពុជា ខ្សោយជាងរបបលោក ពូទីន នៅរុស្ស៊ីទៅទៀត។ បន្ទាប់ពីបរាជ័យក្នុងការធ្វើឃាតខ្ញុំជាច្រើនលើក ដោយចាប់ផ្តើមពីការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃសម្លាប់មនុស្សកាលពីឆ្នាំ 1997 លោក ហ៊ុន សែន ពេញចិត្តទុកខ្ញុំឱ្យនិរទេសខ្លួនដោយបង្ខំនៅក្រៅប្រទេសជាជាងប្រថុយនឹងការអនុញ្ញាតឱ្យខ្ញុំប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោសនៅកម្ពុជាក្នុងបញ្ជីដ៏វែងមួយនៃការប្រឌិតនយោបាយ។ ការចោទប្រកាន់ដែលរបបលោកបានធ្វើឡើង។ គាត់ចង់ឱ្យខ្ញុំកាត់ទោសកំបាំងមុខឱ្យជាប់គុកសរុបជិតមួយរយឆ្នាំ បន្ថែមពីលើការកាត់ទោសមួយជីវិតដាច់ដោយឡែក។
នៅឆ្នាំ 2019 នៅពេលដែលខ្ញុំព្យាយាមត្រឡប់មកផ្ទះវិញ សម្តេច ហ៊ុន សែន ហាមក្រុមហ៊ុនអាកាសចរណ៍ណាមួយនាំខ្ញុំមកកម្ពុជា។ គាត់ថែមទាំងបានស្នើឱ្យប្រទេសថៃរារាំងខ្ញុំពីការចុះចតនៅទីក្រុងបាងកក ដើម្បីជៀសវាងពីលទ្ធភាពដែលខ្ញុំចូលប្រទេសកម្ពុជាតាមផ្លូវគោក។ ព្រឹត្តិការណ៍បែបនេះនឹងបង្កើតជាចំណុចប្រសព្វសម្រាប់បក្សប្រឆាំងដែលលោក ហ៊ុន សែន អស់សង្ឃឹមក្នុងការជៀសវាង។
ការអនុញ្ញាតឱ្យរបប ហ៊ុន សែន បន្តឃុំខ្លួនអ្នកទោសនយោបាយទាំងនេះ ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញកាន់តែច្បាស់ថាជាចំណាប់ខ្មាំង បង្កើតហានិភ័យដែលថ្ងៃណាមួយរដ្ឋាភិបាលនឹងត្រូវបានល្បួងឱ្យចាប់ផ្តើមលុបបំបាត់ពួកគេ។ របបនេះបានបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធដែលមានរវាងភាពស្របច្បាប់អន្តរជាតិដែលត្រូវបានផ្តល់ឱ្យនូវរបបផ្តាច់ការ និងទំនុកចិត្តនៃរបបនោះក្នុងការកាត់បន្ថយទ្វេដងលើការគាបសង្កត់របស់ខ្លួន។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបានឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីពីឪពុករបស់លោកកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ត្រូវបានទទួលដោយប្រធានាធិបតីបារាំង លោក Emmanuel Macron កាលពីខែមករា។ នោះបានជំរុញឲ្យរបបនេះចាប់ខ្លួនអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងពីរនាក់ទៀត គឺលោក ម៉ា ចិន្តា និងលោក ហាក់ កុសល នៅចុងខែមករា។
គំរូនេះបានកើតឡើងម្តងហើយម្តងទៀតកាលពីខែកុម្ភៈ នៅពេលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសថៃ។ ការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ថៃនេះរួមមានការចាប់ខ្លួនអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងកម្ពុជាដែលនិរទេសខ្លួន។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងអំណរគុណជាសាធារណៈចំពោះលោកស្រី ស្រេតថា ថាវីស៊ីន នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យជនជាប់ឃុំ លូកដៃចូលប្រទេសកម្ពុជា
កិច្ចការផ្ទៃក្នុង។ អ្នកដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននោះជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានភៀសខ្លួនពីប្រទេសកំណើតដោយខ្លាចរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន។
លំនាំនឹងបន្តដរាបណាពិភពលោកខាងក្រៅអនុញ្ញាត។ គោលនយោបាយបច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យលើប្រទេសកម្ពុជាមានការប្រែប្រួលយ៉ាងងាយស្រួលរវាងទម្រង់ការថ្កោលទោសចំពោះការរំលោភបំពានជាក់លាក់ និងការបន្តដោះស្រាយជាមួយរបបនេះក្នុងនាមជាដៃគូដែលមានជំនឿល្អ ខណៈសង្ឃឹមថា នៅចំពោះមុខភស្តុតាងជាច្រើនទស្សវត្សរ៍ ផ្ទុយមកវិញថាអ្វីៗនឹងទៅជាយ៉ាងណា។ ប្រែក្លាយឱ្យល្អបំផុត។
នេះគ្រាន់តែជាផ្លូវនៃការតស៊ូតិចបំផុត។ ជំហរសកម្មជាងនេះគឺហួសពេលយូរហើយ។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មបុគ្គលលើអ្នកទទួលខុសត្រូវលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា គួរតែត្រូវបានដាក់នៅពេលនេះ ជាជាងរង់ចាំមើលថាតើរបបនេះ មានឆន្ទៈសម្លាប់អ្នកទោសនយោបាយដែរឬទេ។ ទណ្ឌកម្មបែបនេះនឹងបង្កើតជាឧបករណ៍ចរចាសម្រាប់ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យក្នុងការប្រើប្រាស់ និងលទ្ធភាពនៃការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តជាវិជ្ជមានសម្រាប់របបនេះ យ៉ាងហោចណាស់ធ្វើតាមស្តង់ដារអន្តរជាតិតិចតួចបំផុតស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។
ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យអាចបង្កើនឥទ្ធិពលនៃទណ្ឌកម្មបុគ្គលទាំងនេះដោយការសម្របសម្រួលការអនុវត្តរបស់ពួកគេ។ ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មពេញលេញជាមួយប្រទេសសេរីចាំបាច់ត្រូវមានលក្ខខណ្ឌលើការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ និងរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ដែលគ្រប់ភាគីត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យប្រកួតប្រជែងដោយគ្មានការបំភិតបំភ័យ។
